257

Helpt het slikken van vitamines nu werkelijk tegen een corona-infectie of is het onzin? Ik wil je een beeld schetsen vanuit mijn kennis als diëtist, docent anatomie-fysiologie en als constructiebankwerker. Het is geen wetenschappelijk document en wil je een beeld scheppen, waardoor je kunt beslissen of we wel of niet wilt meedoen aan de aanbevolen 1,5 meter afstandhouden. Dit in ieder geval in gesloten ruimten, zoals in openbaar vervoer of in winkels, en van mensen met een besmettelijke ziekte. Mijn advies is om in iedere situatie te overwegen of je met gezonde of met geïnfecteerde mensen te maken hebt. En, in hoeverre je zelf in je kracht staat. Ik denk dat het een goede zaak is om deze aspecten voor jezelf te overwegen voordat je of heel angstig met grote bogen om mensen buiten heenloopt of voordat je egocentrisch denkt 'Mij overkomt niets en ik ben niet van plan om na te denken of een ander infectiegevaar oploopt'. Het is nu kleur bekennen voor je eigen karakter; wie je bent. 

Besmetting 

Als iemand een potentieel ziekte veroorzakende ziektekiem op de slijmvliezen of via een open wond binnenkrijgt, spreek je van een besmetting. Zie je slijmvliezen als een stevige hoge heg; lucht en vogels kunnen er gewoon doorheen, maar grotere dieren en mensen kunnen niet zomaar jouw terrein oplopen. Je lichaam is dus niet gek; het heeft de taak om je in leven te houden en gaat direct maatregelen nemen als er micro-organismen en stofdeeltjes aan je slijmvlies vastplakken. De cellen die deze besmetting signaleren zetten 'een keel op' in de vorm van signaalstoffen -waaronder de cytokines- om witte bloedlichaampjes - de vreetcellen - in actie te laten komen om hun werk te doen; opruimen .

Ontsteking

Kunnen deze witte bloedlichaampjes de strijd niet winnen, roepen zij via andere cytokines zwaarder geschut; de gespecialiseerde witte bloedlichaampjes. Deze produceren vrije radicalen en immunoglobulines, waardoor het lichaam betere overwinningskansen heeft. Voor dit proces moet er meer in het kader van infrastructuur -aanvoerswegen- vocht naar de plaats des onheils, zodat deze witte bloedlichaampjes voldoende water hebben om al zwemmend achter de inbrekers aan te jagen en ze te grijpen. In ernstige gevallen en met name in de strijd tegen bacteriën, produceert je lichaam veel warmte; je witte bloedlichaampjes worden daardoor actiever en de ziektekiemen worden slomer; je hebt nu koorts. Als dit actieve geheel speelt en je merkt daar wat van, spreek je van een ontsteking; je ontstoken plek zet op door het extra vocht ter plekke en de regio voelt warm. Je voelt je vervelend en moe. Je lichaam spendeert om de strijd te winnen haar energie effectiever als ze deze inzet voor de strijd en minder aan jouw spier- of denkactiviteit. Deze ontsteking is dus absoluut nodig; het is eigenlijk gewoon een ander woord voor 'de slag' of 'het strijdtoneel'. Je moet daarom zeker de eerste week niet de ontsteking bestrijden, maar je lichaam de materialen geven om de witte bloedcellen te helpen de veroorzaker te bestrijden. Je gaat ontstekingen pas bestrijden als ze na een week nog steeds actief zijn; je lichaam geeft daarmee aan dat het nét niet sterk genoeg is om de ziektekiemen en/of slijmvlies-epitheelbeschadigingen te bestrijden (dit is bijvoorbeeld het geval bij laaggradige ontstekingen door een chronische belasting met ingeademde giftige stoffen of het dagelijks eten van voedingsstoffen waarmee je darmen overbelast raken).

Infectie

Wint jouw immuunsysteem, dan gebeurt er verder niet veel spannends en ga je snel weer over tot de orde van de dag. Winnen de ziektekiemen voor nu, dan breken ze voor hun eigen genot en nut in in steeds meer van jouw cellen; ze maken puur misbruik van je. Jouw cellen gaan dan ten gronde, waardoor jij er geen plezier meer van hebt; sterker nog; jij hebt er last van. Ziektekiemen interesseert dat niet, zolang zij maar aan hun trekken komen. Dit is ook de reden waarom deze micro-organismen 'ziektekiemen' heten; of met de medische term 'pathogenen'. Pathos verwijst naar 'ziek' en 'geen' via 'genesis' naar 'het ontstaan van ...' Pathogenen zijn micro-organismen die ziekte kunnen veroorzaken, omdat zij jouw cellen misbruiken. Kúnnen, want als jouw immuunsysteem de ziektekiemen bij de poort (porte d'entrée; slijmvliezen en intacte huid) buiten kunnen houden, heeft geen van jouw cellen  last van die inbrekers. Jouw cellen worden immers niet door de micro-organismen misbruikt voor hun vermenigvuldiging. Hiervoor moeten de pathogenen eerst binnenin de cel zien te komen; kunnen ze dat niet, omdat ze niet in de buurt konden komen of omdat ze niet door het beschermende slijmvlies/huid heen konden komen, dan hoef je niets te vrezen. Weet wel dat het overgrote deel van de bacteriën waarmee je te maken krijgt niet schadelijk en zelfs ook nuttig voor zijn; denk aan de bacteriën die vitamines en essentiële aminozuren voor ons bouwen; bacteriën die voor het fermenteren van melk, kaas, worst, alcohol, zwarte olijven, tofu, bier en wat al niet meer zorgen. Het aantal soorten actief ziekmakende micro-organismen is beperkt, anders gingen er veel meer mensen snel dood en waren we nu niet met ongeveer 18 miljoen Nederlanders.

Afweging

Nu is het natuurlijk mogelijk dat je iets onder de leden hebt, waardoor je weet dat je lichaam, je slijmvliezen. stofwisseling en je immuunsysteem steken hebben laten vallen. Denk aan auto-immuunziekten, metabole disbalans, kanker, hart- en vaakziekten, zwaar overgewicht, verwondingen, lange tijd afgezonderd geleefd in een hele schone omgeving, er meer dan 80 gebruiksjaren hebben opzitten. Allemaal omstandigheden waarvan je kunt indenken dat je slijmvliezen en immuunsysteem zwakker kan zijn dan de groep aanvallende en inbrekende micro-organismen.

Maatregel

De beste maatregel is dan; zorg dat je jouw besmettingsgraad zo laag mogelijk houdt. Je kunt het nooit voorkomen, want overal zijn micro-organismen die via de lucht, je voeding, je dranken en aanraking door jouw of andermans handen op je slijmvliezen terecht komen. Als ze op je intacte huid komen, is er niets aan de hand; je huid vormt een goede grens.

Je kunt het best wegblijven bij mensen met besmettelijke ziekten, in ieder geval in een gesloten ruimte. Buiten of in goed met buitenlucht geventileerde ruimten loop je ook niet zo veel kans op een grote besmetting, omdat de besmette druppeltjes/ stofdeeltjes/ aerosolen vrij snel door de luchtstroom worden verdund. Vergelijk dit maar met een rokende barbecue. Sta je ernaast en in de wind, zul je meer rook binnenkrijgen dan als je aan de andere kant van de tuin en uit de wind aan de tuintafel zit te eten.

Als je in een gesloten ruimte met een slechte ventilatie met buitenlucht zit, zoals een modern kantoor, het openbaar vervoer of op bezoek bij een zieke die alle ramen dicht heeft, is de kans dat je in aanraking komt met besmette vochtdruppeltjes -ongeacht hun grootte- natuurlijk veel groter. Dan zijn mondkapjes en handschoenen dragen een goede optie; nooit honderd procent, maar dat kan toch niet. Bovendien heb je altijd nog je immuunsysteem en je eigen slijmvliezen die je helpen.

Verder verlaag je jouw kans op besmetting door van andermans snot en poep af te blijven. Het lichaam probeert ziektekiemen zo veel mogelijk in het slijmvlies van de neus en keel weg te spoelen door veel slijm af te geven. De micro-organismen blijven hierin plakken en worden door een loopneus, niezen en hoesten naar buiten gewerkt. Zeker als snot een andere kleur dan doorzichtig heeft, is de kans dat er veel bacteriën en/of virussen inzitten het grootst.

Met poep hetzelfde; je darmen houden binnengekomen micro-organismen en ziektekiemen aan de buitenkant, dus in de darmholte, zodat ze met de stroom mee naar buiten worden gewerkt.

Zelf ziek

Ben je zelf ziek, dan kun je ook een mondkapje dragen als je verzorger bij je in de kamer is. De kamer waarin je bent zo goed mogelijk ventileren met buitenlucht om het aantal besmetten vochtdruppeltjes zo veel mogelijk te verdunnen. Ook altijd je handen met ontsmettende gel insmeren of handen wassen voordat je verzorger bij je in de buurt komt. Laat je verzorgers je gezonde maaltijden voorzetten. In de brochure 'Thuis Opknappen door Gezond Eten na Corona' (webshop.vitality-jg.nl; gratis te downloaden) die ik samen met collega's Joyce, Maryl en Esther schreef, lees je handvatten voor een goede herstelvoeding. Slaap zo veel mogelijk; je slaaptijd is je hersteltijd. Herstelwerk neemt als je flink ziek bent nu eenmaal vele uren in beslag.

En, ga niet naar buiten. Daar heb je trouwens ook geen reden voor, want je bent ziek en je wilt eerst opknappen. Het is dan niet effectief om van alles buitenshuis te gaan doen, omdat je lichaam de beperkte energie dan moet verdelen over in leven blijven, herstel èn dat wat je buiten aan het doen bent.

Risico's

Wat de risico's betreft lijkt het mij zinvol als BOA's en politiemensen deze materie overdenken en niet onnadenkend volgens opdracht mensen die buiten dicht bij elkaar zijn, bekeuren. De buitenlucht verdunt het aantal besmette druppels direct; degene die buiten zijn, zijn niet ziek - als zij wel ziek waren, waren zij immers thuis. Mensen die buiten rondlopen en -fietsen hebben adem en energie; zij kunnen altijd wel ziektekiemen op hun huid of kleding hebben, maar het áantal ziektekiemen is in personen die niet ziek zijn per definitie laag; ze hebben weinig contact met de ziektekiemen gehad of hun immuunsysteem heeft de ziektekiemen al opgeruimd. Om die reden hebben zij energie genoeg om buiten te lopen, fietsen of zijn. Ik vind het bekeuren van deze mensen buiten dan ook buiten proportie (qua hoogte en aantekening) ten opzichte van hun gevaar voor de algemene volksgezondheid. Het verleidelijk slechte en overvloedige voedingsaanbod, potdichte geïsoleerde huizen/gebouwen, onze verleiding/verplichting om grote delen van de dag achter een beeldscherm door te brengen, de media die ons voorhouden dat alles maar moet kunnen en van een leien dakje moet gaan en meer van deze zaken uit onze huidige leefomgeving zijn volgens mij minstens even grote als niet grotere gezondheidsrisico's voor alle Nederlanders.

Bekeuring

Mijn voorkeur zou uitgaan naar het bekeuren van zieken die buiten zijn; van hoestende, proestende, met rode wangetjes van de koorts en zich voortslepend van de vermoeidheid. Zij nemen immers hun verantwoordelijkheid niet; zij nemen willens en wetens het risico om anderen te besmetten. Ik hoop dat de bekeurders dit steeds voor ogen willen houden.

Dus

• Ben je ziek - hoesten, koorts, gevoel van ellende - neem je verantwoordelijkheid en blijf thuis; vooral koorts wijst op een infectie, dus op besmettingsgevaar. Mensen met hooikoorts, hoesten door longkanker of door een stofwisselingsstoornis zijn hiervoor niet besmettelijk;
• Ventileer; stromen van verse lucht verdunnen rondzwevende besmette vochtdruppeltjes of stofdeeltjes;
• Ben je bevattelijk door een eerdere aandoening, zoek geen besmettelijk zieken, menigten of groepen in afgesloten ruimten op en vermijd ze;
• Handen wassen voor het eten of eten bereiden, verzorgen van anderen of na bezoek aan besloten ruimten;
• Blijf zeker 's avonds achter je beeldscherm weg, zodat je genoeg slaapt en op kracht blijft;
• Laat je niet onnodig bekeuren;
• Geniet van dat wat leuk in je leven is, je weet immers nooit wat je oploopt of overkomt; soms geniet je alleen, soms van en met anderen;
• Maak je geen zorgen over zaken waar je toch geen invloed op hebt en neem maatregelen waar je dat wel hebt;
• Overweeg je risico's in het leven door meerdere scenario's in gedachten iets verder uit te werken. Het zou toch vervelend zijn als je jezelf in verband met het hele coronacircus weg hebt gehouden van allen die je lief zijn en die jou liefhebben, en je dan de laatste trede van de trap mist, valt en je nek breekt  ...